quinta-feira, agosto 10, 2006

Ramos-Horta elogia "papel decisivo" de militares portugueses da GNR

Lisboa, 09 Ago (Lusa) - O primeiro-ministro timorense, José Ramos-Horta, visitou hoje o quartel-general da GNR em Díli e elogiou o comportamento dos militares portugueses para garantir a segurança, informou o Governo de Timor-Leste em comunicado.

"Os militares portugueses, como os das restantes forças internacionais, estão a ter um papel decisivo na reposição da ordem e da segurança", afirmou Ramos-Horta no final de uma visita às instalações.

"A GNR é uma força policial de intervenção, só actuando nos casos em que as outras polícias regulares não conseguem por si só controlar a situação. Não está ao serviço de alguém em particular, está ao serviço do povo timorense", disse ainda o primeiro-ministro timorense.
Aproveitando para agradecer "a pronta resposta de Portugal num momento difícil para Timor-Leste", Ramos-Horta sublinhou que "os polícias e militares estão a actuar" no país "a pedido expresso do Presidente da República, do presidente do Parlamento nacional e do Governo, e actuam sob indicações expressas do Chefe de Estado e de mim próprio".

Acompanhado pelos ministros da Administração Estatal, Ana Pessoa, do Interior, Alcino Baris, e do Trabalho e Reinserção Comunitária, Arsénio Bano, o primeiro-ministro foi recebido pelo comandante do sub-agrupamento Bravo, capitão Gonçalo Carvalho, e por 50 dos 127 militares da GNR que compõem o sub-agrupamento Bravo.

Também estavam presentes na visita às antigas instalações do Centro de Estudos Aduaneiros, que serve de quartel-general à força portuguesa, os três elementos do Instituto Nacional de Emergência Médica português.
AR.

16 comentários:

Anónimo disse...

Os timorenses também se mataram uns aos outros durante a guerra civil. As valas comuns de Aileu, Maubisse e Same (…) são testemunhas das atrocidades cometidas pelos próprios timorenses, uns contra os outros, e não pela tropa indonésia. Isso não quer dizer, naturalmente que, durante ao processo de luta contra a FRETILIN, o exército não tenha morto alguns timorenses”. Lopes da Cruz considera ainda que a FRETILIN “ levou a maior parte da população para o mato, para a usar como escudo contra os ataques da Indonésia e das forças pró-indonésias (…) muitos morreram de doenças, outros de fome durante a fuga pelo mato e outros foram mortos pela própria FRETILIN, por não serem leais à ideologia”.

quem o diz é Lopes da Cruz.

Anónimo disse...

Favor ida. Hau husu se iha malae ruma nebe bele tradus hau nia carta nee ba portugues kona ba GNR kolonialista:


OBRIGADU BA FNJP

Iha STL iha terca-feira, 8 de Agusto de 2006, Frente Nasional ba Justisa no Paz eisplica ba ita hotu katak razao ba situacaun krise nebe akontece daudauk iha Timor-Leste maka konspirasaun husi CPLP, organisasaun nebe maka lidera husi Portugal, nebe iha serbisu lisuk hamutuk ho eis-Primeiro Menistru Mari Alkatiri, atu obriga Timor-Leste tama iha organisasaun internasional nee husi nasaun sira nebe iha lingua portuguesa nudar lingua oficial.
Konspirasaun ida nee halao iha area oioin. Area ida maka area legislativa, ka lei nian, nebe Mari Alkatiri halo konspirasaun hamutuk ho Parlamento Nacional hodi halo konstituisaun no lei barak nebe adapta ba Timor husi modelo nebe malai sira usa iha Portugal. Com certeza ami lakohi sira atu usa nudar modelo lei ruma nebe mai husi nasaun hanesan Somalia ka Nepal. Tuir lolos sira bele hili ida husi opsaun tolu hirak nee mai:
1) Halo lei ita nian rasik em vez de aprende husi historia manunia nian. Manusia aprende buat barak durante tinan rihun ba rihun desde buat naran Direito nee iha, maibe ami lakohi matenek nebe mai husi liur tanba matenek nee la respeita Kultura Timor. Tuir lolos lei bele hakerek langsung husi lisan Timor nian. Por exemplu kastigu ba ema ruma nebe komunidade akusa nia buan tenki ser sunu ema nee enquanto nia sei moris (neokolonialista sira nee hakarak ita atu soe tiha ita nia tradisaun antigu nee no sira nem moe atu propoe katak cidadao nebe sunu buan maka tenki tama komarka). Bainhira feto ida diperkosa, Dr Mari Alkatiri ho nia maluk sira iha Parlamento nebe faan an ba neokolonialismu hakarak mane nebe perkosa atu tama dadur, no hanesan nee la fo biban ba feto nia familia atu simu karau ida. Ita nia lisan dehan katak kastigu bainhira estraga feto tenki ser selu karau ida ba feto nia familia. Sira nia lei foun nee hatudu katak sira la respeita povu no povu nia necessidade, tanba se violador nee ema riku no nia perkosa feto ida tinan-tinan nee significa katak tinan-tinan iha familia ida husi povo nebe simu karau ida. Se ita halo tuir lei nebe kolonialismu lori mai husi Portugal, violador nee tama komarka no familia la manan karau ida, hela deit ho oan-feto nebe estragada tiha ona.
Ka 2) Se presisa duni usa lei balu nebe modelo mai husi liur, entao diak liu usa lei nebe mai husi Australia. La iha ema conhece lei sira nee iha ita nia rain no iha nee kuase la iha ema ida nebe hatene ingles mos, maibe nee laos problema tanba ita nia maun australiano sira, nebe durante tinan 30 ikus mai nee maka ita nia belun diak liu, iha ema barak iha neba nebe koalia tetum mos no sira bele mai explika lei nia signifikado ba ita nia deputadu sira no ita nia juiz sira (ka diak liu tan, sira bele mai explica lei sira nee ho bahasa Indonesia, tanba sira mos iha ema barak nebe hatene bahasa mos). Ita nia ukun-rasik-an sei sai diak liu tan se Australia maka organiza no ukun buat hothotu iha nee.
Ka 3) Bele mos usa nudar modelo lei husi Indonesia. Indonesio sira maka ita nia belun diak liu hotu, sira liberta ita husi influencia aat kolonialismu portugues nian, sira maka halo ita haluha “kanek nebe sei iha povu nia fuan laran, kona ba kolonialismu Portugal durante tinan atus 450 liu ba”, kanek nebe “agora presensa GNR Portugal sukit fali ona”. Ita hotu conhece ona Prabowo no Wiranto, ita bele husu ba sira atu mai fali no lori mai ho sira lei Indonesia nian.
Area ida tan maka hahalok GNR nian, nebe hatudu sira nia hahalok neokolonialista no sira nia hola parte iha konspirasaun bainhira sira kaer no hadadur sunudor patriota husi loromonu, membro FNJP nian, bainhira GNR kaer toman sira kuandu sira sunu hela ema lorosae nia uma. Se GNR imparcial no neutral hanesan sira dehan sira sei hadadur deit sunudor traidor husi lorosae bainhira GNR kaer toman sira kuandu sira sunu hela ema loromonu nia uma. Tanba GNR hadadur ema sunudor hothotu la periksa antes se sira husi loromonu ka husi lorosae, nee hatudu katak sira la imparcial no la neutral.
FNJP hamutuk ho PD explica mos ba STL katak GNR hadadur kelompok jovem nebe baku malu ho katana, ai no besi-kanu no bainhira sira reziste fali kontra GNR, GNR baku sira. Nee mos hatudu katak GNR kolonialista e la imparcial. Bainhira iha kelompok ruma ataka hela populasaun, tuir lolos GNR tenki hare uluk lai se kepompok nee anti-Mari e pro-Alfredo no pro-FNJP, tanba se hanesan nee entao GNR tenki husik sira halao sira nia knar patriotico (no justisa no paz nian, tanba justisa no paz mos significa hamos Dili husi komunista lorosae sira). Se kelompok nee pro-Mari e anti-Alfredo no anti-FNJP entaun GNR tenke kaer sira no tau iha komarka.
Bainhira iha kelompok rua taa malu, GNR tuir lolos tenki halo hanesan militar australianu sira nebe hatudu sira nia respeito hodi hamrik dook no dehan “lalika usa violencia” em vez de hapara no kaer jovem sira, se lae GNR bele husu ho educasaun ba ema nebe taa malu, hirak nebe maka husi kelompok nebe ataka no hirak nebe maka husi kelompok defeza bairo nian, no la kaer sira nee. Por ezemplo, iha hau nia bairo ami iha kelompok pemuda nebe halo seguransa iha bairo. Foin horseik dader ami tenki taa mane klosan firaku ida nebe buka atu tama subar iha ami nia bairo hodi mai visita ninia namorada (nebe ema Bobonaro, traidora boot!), no horseik lokraik ami tenki defende bairo liu husi tuda fatuk ba ferik ida husi Lospalos nebe mai hare se ami sunu tiha ona ninia uma ka seidauk (no com certeza ami sunu nia uma kleur tiha ona).
Agora iha nee iha ami nia bairo ami atu komesa sesta-sesta halao cerimonia hemu-ran hodi jura katak ami lakohi ema tan husi lorosae mai hela iha bairo. Ami sei convida membro sira husi PD nebe koalia iha STL hodi mai hola parte iha cerimonia nee, ema hothotu nebe hakarak mai ami ami dehan benvindo, maibe ami husu lai atu imi lori fatuk balu iha imi nia bolsu tanba ami sei buka oportunidade atu celebra liu husi tuda fatuk ba feto isin-rua ruma husi lorosae. Nee se GNR kolonialista la mai estraga ami nia planos.

Manuel Guterres,
Hela iha Bairo Pite

Anónimo disse...

O que vem Manuel Guterres afirma e muito grave e serio. Por isso mesmo peco encarecidamente que para o bem da sociedade timorense, sobretudo, das criancas que se faca traducao do que esta escrito acima, a fim de se tomarem medidas acertadas para abortar planos tao maquiavelicos de irrespnsaveis e maldosos que pretendem continuar com a violencia.

Acho que a traducao do texto acima transcrito para Portugues e Ingles e urgentissima.

Obrigado

Anónimo disse...

Malai Azul e Margarida, por favor pecam que alguem traduza para Portugues e Ingles o que Manuel Guterres escreveu as 5:44:24 PM

Anónimo disse...

....hau fiar katak o nia lia fuan nee nem ema ida hakarak atu traduz ba lian seluk...o nia hanoin nee destrutivo......hau hare husi o nia lia fuan nee katak o ida beik ten nee apoia o nia maluk sira atu sunu, nauk, hakanek lelan ema nia saan no oho ema......hanoin hanesan o nee so ema nauk ten deik mak iha...so hau fiar metin katak ema sei la interese atu traduz o nia hanoin dodok nee ba lian seluk.....o nee nauk ten ida....so ema nebe iha hanoin aat hanesan o mak sei traduz o nia hanoin nee.....LULIK NO MATE KLAMAR HEROI NIA TUI TUIR HELA IMI...NIA SEI OHO NIA NEBE TRADUZ LIA FUAN?hANOIN EMA LARAN AAT NEE NIA BA LIAN SELUK......OBRIGADO FOR THE GOOD PEOPLE...

Anónimo disse...

Manuel guterres voce quer traducao? Traduza voce mesmo sei idiota porque da maneira como voce escreve o tetum e evidente que voce fala o portugues.

E obvio que voce nao e aquele timorense que nunca aprendeu a falar a lingua portuguesa como voce quer fazer-se passar como se isso conferisse mais legitimidade as palavras que escreveu.

E nao pense tambem que atraves dessa transparente e descarada tentativa de usar o "reverse psicology" nos va fazer acreditar ou apoiar a vossa tese de que so o Mari e a Fretilin podem levar Timor rumo a um futuro melhor.

Desista dessa tecnica! "noses nao semus burrus"

Anónimo disse...

é patético o que andam a dizer contra a GNR quando deviam era beijar-lhes os pés: quem deu dinheiro a fundo perdido para Timor, sem nada receber em troca, foi ou não Portugal? quem tem verdadeiro interesse em ver Timor independente, sem Austrália, sem Indonésia, para além de Portugal? o que esse major Tara ( de Tarado, claro) e a sua trupe de desqualificados andam a dizer que a GNR e Portugal é que tramaram Reinardo é uma imbecilidade: ele foi preso pelos Australianos e porque tinha armas ( que a GNR encontrou) e isso é proibido. Resta saber quem continuará a ouvir as aldrabices que por aí se dizem, de a GNR andar a matar gente, que pôe em causa todas as queixas feitas acerca da Indonésia. Ficarão os australianos, enquanto houver petróleo.

Anónimo disse...

Eh verdade ficarao os cangaros enquanto houver petroleo e gas. Mataram os aborigenes e agora querem matara inderectamente os Timorenses para ficarem com o seu oleo e gas.

Quanto ao Manuel Guterres tem que ser chamado a responsabilidade, pois o que diz constitui um atentado contra tudo quanto seja desenvolvimento e convivencia pacifica; contra a verdadeira democracia, o pluralismo democratico onde haja respeito e tolerancia nas diferencas ideologicas.

Por isso alguem tem que traduzir o que ele escreveu para mais pessoas saberem os pensamentos mesquinhos que vao naquela cabeca.

Manuel Guterres! O ema aat, o nia fuan metan hanesan anar. O hakarak fila fali ba tempu uluk ne'ebe ema oho malu o sunu malu?

Labele hanoin hanesan ne'e. Karik o hakarak duni diak ba rai Timor soe tiha hanoin aat hirak ne'e.

Se o ho nia maluk sira halo tuir o nia hanoin rai Timor sei la hetan hakmatek, Timor oan sira sei mate tomak i ita nia soiriku sei ba australia,sina, malaio, indonzia ka ema husi rai seluk tan.

Anónimo disse...

Manuel Guterres
Hau nia hanoin o candidato diak ida ba tratamento gelo.

Baino

Anónimo disse...

concorda ho ita baino.

Paz no estabilidade mak ita povo lorosae no loromonu precisa.

Anónimo disse...

Imi seidauk haree katak Manuel guterres nee Mari nia elementus sira maka hakerek hanesan nee hodi hafoer kultura timor no partidu politiku sira hosi opozisaun.
Nia hakarak atu lohi ema atu fiar katak nia kontra Mari no nia hakerek henesan nee atu hotu-hotu fiar katak ema sira nebe kontra Mari mesak aat hanesan nia hakerek nee.

Keta hanoin ema beik. O hakerek buat nee para ema haree Mari maka diak. La hetan boy!

Anónimo disse...

Manuel Guterres! Australiano make halo treinacao ba ho hotu ka?

Anónimo disse...

Manuel Guterres,

I ne'e beik teen boot ida! O la hatene istoria, haluha tiha ona buat aat hirak ne'ebe javane sira halo iha rai Timor.

Timor-Leste ba ita hotu:lorosae,loromou, tasi mane ho tasi-feto.

O rasista boot ida.

Hanesan Baino dehan ne'e loos duni!

O presiza jelu boot rua iha o nia K...
kuak

Anónimo disse...

Agora sabemos por que razao nem o Malai Azul nem a Margarida nao ligaram aos pedidos dos bem intencionados para a traducao da carta do Manuel Guterres. E qe o Manuel Guterres nao passa de um pseudonemo ou de alguem muito ligado a eles.

Anónimo disse...

ou a ti... esta carta parece exactamente uma tentativa de acusarem ao contrario.

Anónimo disse...

a mim nao, porque sempre fui e sou contra o que se esta a passar aqui com estas accoes de violencia e eu apoio totalmente a accao imparcial da GNR. Como fui e sou tambem contra a demissao de Mari Alkatiri.

Traduções

Todas as traduções de inglês para português (e também de francês para português) são feitas pela Margarida, que conhecemos recentemente, mas que desde sempre nos ajuda.

Obrigado pela solidariedade, Margarida!

Mensagem inicial - 16 de Maio de 2006

"Apesar de frágil, Timor-Leste é uma jovem democracia em que acreditamos. É o país que escolhemos para viver e trabalhar. Desde dia 28 de Abril muito se tem dito sobre a situação em Timor-Leste. Boatos, rumores, alertas, declarações de países estrangeiros, inocentes ou não, têm servido para transmitir um clima de conflito e insegurança que não corresponde ao que vivemos. Vamos tentar transmitir o que se passa aqui. Não o que ouvimos dizer... "
 

Malai Azul. Lives in East Timor/Dili, speaks Portuguese and English.
This is my blogchalk: Timor, Timor-Leste, East Timor, Dili, Portuguese, English, Malai Azul, politica, situação, Xanana, Ramos-Horta, Alkatiri, Conflito, Crise, ISF, GNR, UNPOL, UNMIT, ONU, UN.